لوله‌ های گازی در واقع لوله های فولادی و پلی اتیلن هستند که در انتقال گاز نقش دارند و معمولاً از این لوله های گازی در ساختمان ‌های مسکونی ، نیروگاه ‌ها ، پتروشیمی ، پالایشگاه ها و سوله های صنعتی استفاده می شود و همچنین برای لوله کشی سیستم های هوای فشرده و هیدرولیک هم از لوله های گازی استفاده می‌شود .

لوله گازی چیست؟

یکی از محصولات بسیار مهم فلزی لوله گاز می باشد. در واقع لوله گاز، لوله ای است از جنس فولاد یا پلی اتیلن که جهت انتقال گاز در خطوط توزیع مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول در صنایع مختلفی قابل استفاده است و به صورت عمده برای خطوط انتقال گاز از نقطه ای به نقطه دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
لوله گازی یکی از کالاهای مهم و کاربردی برای زیرساخت هر ساختمانی می باشد و با توجه به نوع و جنس آن در محل مناسبی از ساختمان به کار برده می شود.
مواد اولیه که در این محصول استفاده می شود، ورق های فولادی هستند که در ضخامت های مختلفی به تولید می رسند. به طور کلی این محصول به دو صورت نورد گرم و سرد در کارخانه تولید می شود.

 
 انواع لوله گازی
لوله ‌های گازی انواع مختلفی دارند که یکی از آن‌ ها ای پی آی (API) می باشد که از پرفروشترین ها محسوب می‌شود و برای انتقال گازهای خانگی و کارخانه‌های صنعتی استفاده می‌شود و معمولاً در قالب شاخه های 6 متری تولید شده و در بازار به فروش می ‌رسد.
 
لوله های گازی در دو نوع توکار و روکار برای پروژه های صنعتی تولید و توزیع می شوند که متخصصان این حوزه تعیین می کنند که در پروژه های مختلف لوله کشی شهری و صنعتی باید از کدام نوع و به چه صورت و در چه شکلی استفاده شود.
لوله های گازی توسط کارخانه های مختلفی در شهرهای مختلف تولید می شوند که با توجه به نوع کاربرد ، در ابعاد و سایز های مختلفی می باشند و کیفیت ساخت لوله های گازی در کارخانه های ایرانی به قدری بالاست که قابل مقایسه با استاندارد جهانی می باشد.
پس می‌توان گفت که خطوط لوله های گاز برای توزیع و انتقال گاز از بخش انتقال به ایستگاه های کاهش فشار و از ایستگاهی به ایستگاه دیگر و انتقال گاز از ایستگاه به محل مصرف می باشد.
 
مزیت های قابل توجه در مورد استفاده از لوله های گاز
لوله های گازی از مزایای مختلفی برخوردار هستند که در زیر به برخی از این مزایا اشاره خواهیم کرد:
•    اتصال آسان:  لوله گاز پلی اتیلن را می توان به راحتی جوش داد به نحوی که اتصال لوله ها به اندازه خود لوله مستحکم بوده و نگرانی در رابطه با نقطه ضعف فشار وارده بر محل اتصال را برطرف می کند.
•    انعطاف پذیری:  لوله گاز تا حدود 25 برابر قطر لوله قابلیت خمش دارد که همین امر نیاز به اتصال را در مواقعی که ملزم به تغییر زاویه هستیم کاهش می دهد.
•    مقاومت در برابر خوردگی:  لوله گاز در مقابل ترکیبات شیمیایی گاز مقاوم بوده و درصد خوردگی پایینی دارد.
•    طول عمر:  عمر متوسط لوله گاز 50 الی 100 سال است که به معنای کاهش هزینه های جایگزینی لوله های جدید و منابع انسانی می باشد.
 لوله گاز با ورق های نورد گرم و با ضخامت بالای 2 میلی متر تولید می شود از این رو مقاومت خمشی، پیچشی و تحمل فشار بسیار بالایی دارد.

 
توزیع گاز طبیعی در شبکه خطوط لوله شهری بر عهده خطوط لوله توزیع است. خطوط لوله گاز به دو نوع خطوط لوله تغذیه و خطوط لوله شبکه توزیع تقسیم می ‌شوند که وظیفه خطوط لوله تغذیه این است که نفت و گاز را از ایستگاه‌ های کاهش فشار به درون شهرها ببرد و توزیع گاز طبیعی در شبکه خطوط لوله شهری توسط لوله توزیع انجام می شود.
لوله های گاز از نظر جنس هم به لوله های فولادی حفاظت شده و حفاظت نشده چدنی، آهنی، پلی اتیلنی و مسی تقسیم می ‌شوند که در مقاله ای جدا به صورت مفصل در مورد لوله های مسی توضیح داده شده و در این مطلب در مورد سایر لوله ها توضیحاتی خواهیم داد. 

 اجرای خطوط لوله گاز و نفت
خط لوله گاز و نفت از شریان های حیاتی در کشور محسوب می شوند که انتقال انرژی به داخل و خارج کشور را هم برعهده دارند .
برای اجرای خطوط انتقال گاز رعایت سطوح بالای ایمنی اولین شرط لازم می باشد و همه ی لوله ها از شروع فرایند تا رسیدن به محل نصب ، ایستگاه های مختلفی را برای گذراندن کنترل کیفی و بازرسی طی می کنند تا الزامات استانداردهای مربوطه را برآورده نمایند.
 
فرایند تولید لوله گاز درز جوش دار طولی
معمولاً مواد اولیه که برای تولید لوله گاز استفاده می شود، ورق های تولیدی از نورد گرم و سرد هستند که به صورت کویل از کارخانه ها خریداری می ‌شوند و این گل ها بر اساس نیاز و هدفی که وجود دارد به قسمت های مختلف نواری یا کلافی تقسیم می ‌شوند و این برش ها توسط دستگاه های مخصوص انجام می شود تا برای مراحل بعدی آماده سازی ‌شوند .
 معمولاً در تولید لوله درزدار طولی ورقی که مورد استفاده قرار می‌گیرد باید دارای ویژگی‌های بخصوصی باشد که هدف مورد نیاز در این صنعت را پاسخگو باشد که از جمله این خصوصیات می توان به مارد زیر اشاره کرد:

 
•    دارای جوش پذیری بالایی باشند .
•    نقص های نوردی و جدانشینی در فولاد باید در کمترین مقدار ممکن باشد.
•    سطوح ورق ها باید صاف و یکدست بوده و پوسته های اکسیدی در سطح خارجی ورق زیاد نباشد.
•    میزان تاب و انحنا در طول ورق ها باید حداقل باشد.
•    ورق ها باید فاقد تنش داخلی باشند.

ابعاد و سایز لوله گازی 
لوله های گازی همان طور که اشاره گردید در دو نوع معمولی و API تولید و عرضه می گردند و بالطبع ساز بندی این لوله ها نیز بسته به نوع استاندارد لوله های گازی می تواند متغایر باشد.
به این صورت که لوله های گازی از نوع معمولی در سایزهای ۱/۲ الی ۶ اینچ و لوله های API  گازی از سایز ۱/۲ اینچ الی ۴ اینچ تولید و عرضه می گردند کلیه لوله ها در ابعاد ۶ متری ارائه می گردند و سرتاسر لوله استانداردهای مربوط به لوله به صورت شابلون که معمولا به رنگ زرد می باشد نوشته شده و از این رو لوله های معمولی و لوله های گاز یکدیگر متمایز هستند.

نکات مهم به هنگام انتخاب لوله گازی خانگی
به طور کلی طراحی پروسه لوله کشی ساختمان های مسکونی و به عبارتی خانگی در سه مرحله انجام می گردد که بایستی به هنگام انتخاب لوله گازی خانگی به آن ها به عنوان نکات مهم توجه نمود. مراحلی از قبیل:
•    مسیر لوله کشی گاز
•     مشخص کردن پلان های مهم برای انتخاب نوع لوله گاز
•     توجه به فضاهایی از قبیل زیربنای ساختمان، فضای مفید ، شمار وسایل گازسوز و مقدار گاز مصرفی در هنگام انتخاب نوع لوله گاز
•     مشخص نمودن قطر لوله های گاز برای محل مورد نظر